Kompetencje ważne w przyszłości

Rozwój kompetencji jest niezbędny do skutecznego funkcjonowania w życiu zawodowym i realizowania celów przypisanych do stanowisk, szczególnie w odpowiedzi na dynamiczne zmiany procesów i stosowanych technologii. Myśląc strategicznie o rozwoju kariery zawodowej warto zastanowić się w jaki obszar kompetencyjny inwestować, by w przyszłości mieć zapewnioną dobrą pracę i satysfakcjonujące życie zawodowe.

Na rynku pracy obserwuje się modę na rozwój określonych umiejętności. Niektóre z nich w miarę upływu czasu stają się mniej ważne, a niektóre wręcz przeciwnie – wchodzą w kanon obowiązkowych umiejętności przypisanych do zawodów lub ról organizacyjnych. Dobrym przykładem jest umiejętność skutecznego komunikowania się w zawodzie Inżyniera, u którego jeszcze kilkanaście lat temu ceniono jedynie wiedzę fachową i posiadane uprawnienia. Już dzisiaj to nie wystarczy, a patrząc w przyszłość - umiejętności społeczne będą coraz częściej wymagane w szeroko rozumianych zawodach „technicznych”, a te osoby, które z łatwością będą korzystać z sieci wzajemnych powiązań i skutecznie się komunikować, będą miały lepsze stanowiska - a w konsekwencji większe zarobki - w porównaniu do ich mniej uspołecznionych kolegów z branży.

Umiejętność komunikowania się jest uniwersalną wartością dla obecnego i przyszłego rynku pracy. Zmianie i rozszerzeniu natomiast ulega jej stosowanie, bowiem modyfikowana jest forma kontaktu poprzez upowszechnienie technologii, dzięki którym rozmowa coraz częściej odbywa się drogą internetową. Korzystając z narzędzi usprawniających komunikację na przykład w formie wideokonferencji czy webminarów musimy wiedzieć, że kontakt ten jest już inny w porównaniu z bezpośrednią rozmową, a tym samym pozostawia znacznie więcej przestrzeni na domysły i niedopowiedzenia. Inaczej udziela się również feedbacku siedząc metr od osoby ocenianej, a inaczej kiedy oddalona jest o setki kilometrów, a łącznikiem  jest Skype. Stosowane narzędzia modyfikują komunikację, dlatego wymagają rozwoju innych, bardziej specyficznych umiejętności po to, by zmniejszyć ryzyko nadinterpretacji i możliwości popełniania błędów.  

Niestety polski system edukacji nie nadąża za zmianami społecznymi i technologicznymi, a rozdźwięk między umiejętnościami absolwentów i oczekiwaniami pracodawców staje się coraz bardziej widoczny. Nasze szkoły kształcą indywidualistów, których niejednokrotnie kreatywność zostaje ograniczona do minimum. W konsekwencji na rynku pracy pojawiają się osoby dla których praca w grupie i osiąganie wspólnych celów jest określane jako obszar rozwoju, a pierwsi pracodawcy musza nauczyć młodych ludzi jak skutecznie współpracować z innymi i jaką rolę w organizacji odgrywa team learning. Skuteczność organizacji opiera się bowiem na wspólnych działaniach i wzajemnym uczeniu się, dlatego warto inwestować w rozwój osobistej skuteczności na gruncie budowania relacji z innymi i osiąganiu wspólnych celów. Ponadto na osobistą skuteczność w miejscu pracy mają obecnie i zawsze będą mieć wpływ umiejętność rozwiązywania konfliktów i radzenie sobie ze stresem. Dodatkowo wprowadzanie rozwiązań łączących różne branże i transfer standardów przypisanych do tej pory jednemu sektorowi na pozostałe doceniać będzie osoby elastyczne, kreatywne i otwarte na zmiany.

Zastanawiając się nad umiejętnościami ważnymi w przyszłości warto zwrócić uwagę na aktualny rynek, gdzie już w chwili obecnej widoczne są braki u wielu menedżerów w zakresie zarządzania w kryzysie, a co najważniejsze – znajomości procesów grupowych, umiejętności kierowania dynamiką zespołu oraz zarządzania wiedzą. Zatem rozwój wymienionych obszarów z pewnością będzie dobrą inwestycją na rzecz własnej kariery.

Globalizacja i wzorowanie się na rynkach zagranicznych powoduje zacieranie się różnic pomiędzy poszczególnymi rynkami pracy, co wymaga rozwoju umiejętności funkcjonowania w środowiskach wielokulturowych. Tym samym oprócz tolerancji dla innych kultur, wyznań i zwyczajów fundamentalna będzie znajomość języków obcych – zwłaszcza angielskiego – oraz innych języków, które ułatwiają kontakt z zagranicznymi przedsiębiorcami. Warto uczyć się języków obcych przynależnych do kultur nam bliskim, gdyż łatwiej będzie nam się odnaleźć w organizacji o tych a nie innych korzeniach. Trzeba mieć bowiem świadomość, że jeszcze przez długie lata kultura firmy-matki będzie oddziaływała na kulturę organizacyjną filii, oddziałów czy jednostek ulokowanych w innych częściach świata poprzez odgórne procedury, zwyczaje i wyznaczone standardy akceptowanych zachowań.

Odpowiedź na pytanie jakie kompetencje będą cenione za kilkanaście lat jest tak trudna, jak próby przewidywania jaki będzie rynek pracy w przyszłości. Z pewnością częściej spotykać będziemy konieczność przekwalifikowania się do zupełnie nowych zawodów, jak również mobilność jeśli chodzi o miejsce pracy.

Dynamika zmian rynku pracy jest duża, natomiast konsekwentnie podąża za wymogami jakie stawia jej biznes, zatem kierunek rozwoju przedsiębiorstw będzie miał glos decydujący o zapotrzebowaniu na określony profil kompetencyjny pracowników.  

Autor:

Monika Cużytek